JAZZ ไม่ใช่รถ
ดนตรีแจ๊ส เป็นดนตรีประเภทหนึ่งที่ผู้เล่นต้องใช้ทักษะสูง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การเล่นเดี่ยวโดยใช้ปฏิภาณ ซึ่งเป็นสิ่งที่ยาก ที่ผู้เล่นต้องใช้ฝีมือ และรู้แนวทางอย่างแม่นยำ การเล่นเดี่ยว โดยใช้ปฏิภาณนี้ ภาษาอังกฤษ เรียกว่า IMPROVISE และนักดนตรีส่วนมาก จะเรียกว่า ADLIB การ IMPROVISE หรือ ADLIB นี้ เป็นส่วนสำคัญ สำหรับการเล่น ในแนวทาง JAZZ
ดนตรี JAZZ เพิ่งจะมีการเล่น และพัฒนาตัวเอง มาจากดนตรีของ แอฟริกาตะวันตก และเป็นรูปเป็นร่าง ในปี ค.ศ. 1900 นี่เอง และเรียกดนตรี JAZZ ชนิดนี้ว่า NEW ORLEANS JAZZ ซึ่งเป็นที่นิยมกัน ในหมู่ชาวผิวดำ (อเมริกัน) ที่เรียกชื่อนี้ ก็เพราะเป็น JAZZ ที่เกิดในเมืองนี้เอง นิยมใช้เครื่องดนตรีเพียง 6-7 ชิ้นเท่านั้น โดยจะมี PIANO , BANJO ภายหลังมาเปลี่ยนเป็น GUITAR , TRUMPET , TUBA หรือ CLARINET , TROMBONE , BASS และกลองชุด เป็นต้น บางวงก็เพิ่ม TENOR SAXOPHONE เข้าไปด้วย
การเล่น NEW ORLEANS JAZZ ในหมู่คนดำนั้น ต่อมาคนขาวก็เล่นบ้าง แต่เรียกว่า DIXIELAND JAZZ ก็คือวงแบบเดียวกัน บางทีก็เรียกว่า ORIGINAL JAZZ การเล่น JAZZ แบบนี้ ต้องใช้ความสามารถเฉพาะตัว คือ ตัวใครตัวมัน ต่อมาก็ได้มีวิวัฒนาการเป็น SWING BAND โดยเพิ่มคนเล่นเข้าไปอีกเล็กน้อย มาจนถึง BIG BAND BEE BOB และ MODERN JAZZ การเล่น JAZZ ทุกแบบอย่าง ต้องมี IMPROVISE หรือ ADLIB เป็นตัวสำคัญ แม้กระทั่งในปัจจุบันนี้ JAZZ ก็ได้พัฒนามาถึง FUSION JAZZ แล้วก็ต้องมี IMPROVISE หรือ ADLIB เช่นกัน
JAZZ ในรูปแบบที่เป็น JAZZ BIG BAND จะมีจำนวนผู้เล่นได้ถึง 12 คน หรือมากกว่านั้น มี RHYTHM เป็นหลัก คือ PIANO, BASS, DRUMS และ GUITAR แบ่งเป็น SECTION ของ BRASS ก็มี TRUMPET กับ TROMBONE ส่วน SAXOPHONE ก็มี ALTO, TENOR และ BARITONE มีหลักที่สำคัญ คือ ต้องมี MELODY + HARMONY + RHYTHM และ IMPROVISE ซึ่ง BRASS SECTION จะทำหน้าที่เป็น MELODY + HARMONY และเป็น BACKGROUND ส่วน SAXOPHONE SECTION ก็ทำหน้าที่แบบเดียวกัน สลับกับ BRASS เมื่อมีเครื่อง IMPROVISE หรือ ADLIB กลุ่มของ BRASS กับ SAXOPHONE จะผลัดกันทำหน้าที่เป็น BACKGROUND จะสั้นหรือยาวอยู่ที่ผู้เขียน และจังหวะของเพลงนั้น ๆ จะเป็นจังหวะช้าหรือเร็ว ก็เป็น JAZZ ได้ทั้งนั้น ขึ้นอยู่กับลักษณะของวงดนตรี ผู้เล่น ผู้เขียน เป็นปัจจัยสำคัญ
อีก ส่วนหนึ่งที่ค่อนข้างจะเป็นส่วนที่ระบุว่าเป็น JAZZ คือ MELODY มักจะมี SYNCOPATION คือไม่ค่อยราบเรียบ โดดขึ้นลงอยู่เสมอ เป็นไปตามจังหวะของตัวโน้ต ในการ ADLIB นักดนตรีบางท่านจะ ADLIB โดยเก็บ MELODY ไว้บางตัว บางท่านก็จะหายไปเลย แต่ไม่ใช่หายเข้าป่า อย่างที่นักดนตรีมักเอ่ยถึง การ ADLIB ที่ถูกต้องจะมี MELODY หรือไม่มีก็ได้ แต่ต้องอยู่ในกรอบของ CHORDS ที่กำกับ MELODY เหล่านั้น ฉะนั้นนักดนตรีที่จะ ADLIB ได้ ต้องเข้าใจในเพลงพร้อม CHORDS ของเพลงนั้น ๆ เป็นอย่างดี
โดย อ. แมนรัตน์ ศรีกรานนท์
ดนตรี JAZZ เพิ่งจะมีการเล่น และพัฒนาตัวเอง มาจากดนตรีของ แอฟริกาตะวันตก และเป็นรูปเป็นร่าง ในปี ค.ศ. 1900 นี่เอง และเรียกดนตรี JAZZ ชนิดนี้ว่า NEW ORLEANS JAZZ ซึ่งเป็นที่นิยมกัน ในหมู่ชาวผิวดำ (อเมริกัน) ที่เรียกชื่อนี้ ก็เพราะเป็น JAZZ ที่เกิดในเมืองนี้เอง นิยมใช้เครื่องดนตรีเพียง 6-7 ชิ้นเท่านั้น โดยจะมี PIANO , BANJO ภายหลังมาเปลี่ยนเป็น GUITAR , TRUMPET , TUBA หรือ CLARINET , TROMBONE , BASS และกลองชุด เป็นต้น บางวงก็เพิ่ม TENOR SAXOPHONE เข้าไปด้วย
การเล่น NEW ORLEANS JAZZ ในหมู่คนดำนั้น ต่อมาคนขาวก็เล่นบ้าง แต่เรียกว่า DIXIELAND JAZZ ก็คือวงแบบเดียวกัน บางทีก็เรียกว่า ORIGINAL JAZZ การเล่น JAZZ แบบนี้ ต้องใช้ความสามารถเฉพาะตัว คือ ตัวใครตัวมัน ต่อมาก็ได้มีวิวัฒนาการเป็น SWING BAND โดยเพิ่มคนเล่นเข้าไปอีกเล็กน้อย มาจนถึง BIG BAND BEE BOB และ MODERN JAZZ การเล่น JAZZ ทุกแบบอย่าง ต้องมี IMPROVISE หรือ ADLIB เป็นตัวสำคัญ แม้กระทั่งในปัจจุบันนี้ JAZZ ก็ได้พัฒนามาถึง FUSION JAZZ แล้วก็ต้องมี IMPROVISE หรือ ADLIB เช่นกัน
JAZZ ในรูปแบบที่เป็น JAZZ BIG BAND จะมีจำนวนผู้เล่นได้ถึง 12 คน หรือมากกว่านั้น มี RHYTHM เป็นหลัก คือ PIANO, BASS, DRUMS และ GUITAR แบ่งเป็น SECTION ของ BRASS ก็มี TRUMPET กับ TROMBONE ส่วน SAXOPHONE ก็มี ALTO, TENOR และ BARITONE มีหลักที่สำคัญ คือ ต้องมี MELODY + HARMONY + RHYTHM และ IMPROVISE ซึ่ง BRASS SECTION จะทำหน้าที่เป็น MELODY + HARMONY และเป็น BACKGROUND ส่วน SAXOPHONE SECTION ก็ทำหน้าที่แบบเดียวกัน สลับกับ BRASS เมื่อมีเครื่อง IMPROVISE หรือ ADLIB กลุ่มของ BRASS กับ SAXOPHONE จะผลัดกันทำหน้าที่เป็น BACKGROUND จะสั้นหรือยาวอยู่ที่ผู้เขียน และจังหวะของเพลงนั้น ๆ จะเป็นจังหวะช้าหรือเร็ว ก็เป็น JAZZ ได้ทั้งนั้น ขึ้นอยู่กับลักษณะของวงดนตรี ผู้เล่น ผู้เขียน เป็นปัจจัยสำคัญ
อีก ส่วนหนึ่งที่ค่อนข้างจะเป็นส่วนที่ระบุว่าเป็น JAZZ คือ MELODY มักจะมี SYNCOPATION คือไม่ค่อยราบเรียบ โดดขึ้นลงอยู่เสมอ เป็นไปตามจังหวะของตัวโน้ต ในการ ADLIB นักดนตรีบางท่านจะ ADLIB โดยเก็บ MELODY ไว้บางตัว บางท่านก็จะหายไปเลย แต่ไม่ใช่หายเข้าป่า อย่างที่นักดนตรีมักเอ่ยถึง การ ADLIB ที่ถูกต้องจะมี MELODY หรือไม่มีก็ได้ แต่ต้องอยู่ในกรอบของ CHORDS ที่กำกับ MELODY เหล่านั้น ฉะนั้นนักดนตรีที่จะ ADLIB ได้ ต้องเข้าใจในเพลงพร้อม CHORDS ของเพลงนั้น ๆ เป็นอย่างดี
โดย อ. แมนรัตน์ ศรีกรานนท์
Comments